Ik tref Lex met vierkante ogen achter zijn computer. Hij is moe en de motivatie om nog wat aan werk te doen, ontbreekt. “Ik kan het gewoon niet meer opbrengen om nog wat extra’s te doen”, vertrouwt hij mij via Zoom toe. Thuis achter zijn computer buffelt hij door; lesgeven, onderwijs coördineren, terwijl we weer moeten omschakelen naar online en tussendoor nog proberen wat onderzoek te doen. En vergeet niet… zijn moeder van 83 vraagt ook nog de nodige aandacht. Lex merkt inmiddels dat het zijn tol eist.

Hij is daarin niet de enige. Veel van mijn klanten merken in mindere of meerdere mate de tol van zo’n lange tijd thuiswerken en telkens weer omschakelen. Thuis achter de computer is het veel makkelijker om maar door te blijven gaan, taakgericht alle dingen af te handelen die moeten gebeuren, terwijl de lol van die spontane ontmoeting verdwenen is.

Voor een korte periode is dat niet erg, maar op de lange termijn kan dat problemen opleveren. Wanneer je werkende leven, je meer energie kost dan dat het oplevert, gaat zich dat uiteindelijk wreken. Het is net als met een bijna lege tank; je kunt daar niet eeuwig op door blijven rijden.

Goede zelfzorg kan je helpen floreren, juist ook in moeilijke tijden.

Maar niet alleen als je tank halfleeg is, is het goed om aandacht te besteden aan je eigen energie-bankrekening. Ook als je goed functioneert, loont het om goed voor je eigen energie te zorgen. Ik ben nog steeds fan van het artikel ‘Manage your energy, not your time’. Dat laat zien, dat zorgen voor je eigen energie je veel productiever en blijer maakt, dan alleen maar te proberen super efficiënt te zijn.

En ook de ‘broaden en build’ theorie van Barbara Fredrickson laat zien dat het ervaren van positieve emoties niet alleen nuttig is als alles van een leien dakje gaat, maar dat het je helpt om veerkrachtiger te zijn in uitdagende omstandigheden. (Als je daar meer over wilt lezen is haar boek Positivity een echte aanrader.)

Hoewel er op het moment ook veel niet kan, zijn er gelukkig ook volop mogelijkheden om goed voor je eigen energie te zorgen. Hierdoor zodat je niet alleen niet leegloopt, maar wie weet wel hele nieuwe creatieve kanten van jezelf ontdekt.

In dit artikel deel ik een aantal tips en ervaringen. Ik hoop dat ze je een extra zetje in de goede richting geven. Zodat jij, door je eigen energie op 1 te zetten, een steun voor jezelf en je omgeving kunt blijven.

Tip 1: Het gaat niet om bubbelbaden

Zelfzorg, veel mensen associëren dat met naar de sauna gaan, lekker uit eten of een boekje lezen. Natuurlijk is dat heerlijk en kun je daar ook fijn van opladen.

Maar…. zo gemakkelijk is zelfzorg vaak niet. Want het gaat eigenlijk nog veel meer over grenzen stellen, de boel de boel laten als je wat perfectionistischer bent en je realiseren dat je niet alles kunt beïnvloeden. Loslaten is vaak ook gemakkelijker gezegd dan gedaan.

Zelfzorg gaat dus niet alleen om een lekker (bubbel)bad, maar om de zorg voor je eigen fysieke, mentale en emotionele energie. Zorg die lang niet altijd gemakkelijk is. Maar ook zorg die broodnodig is. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor de mensen in je omgeving.

Tip 2: zet zorg voor jezelf op 1

Het klinkt vaak zo eenvoudig: goed voor jezelf zorgen. Voor mij is het een groeiproces van 20 jaar geweest om ook in nieuwe levensfasen weer te ontdekken wat goed voor mij werkt.

Zo heb ik aan het begin van de coronacrisis mijn bullet journal gepakt en een klein manifest voor mezelf geschreven (een foto van mijn manifest uit 2020 vind je boven dit artikel). Mijn gedachte: als we twee bedrijven overeind willen houden (waarvan 1 met 10 vrouw personeel), goed willen zorgen voor onze dochter en er willen zijn voor onze familie, dan heb ik een scherpe focus nodig.

Mijn mini-manifest heeft me max een half uur gekost om te maken, maar het maakte mijn prioriteiten haarscherp. Midden in drukte en brainfog, wist ik: zelfzorg staat op nummer 1, dus ik moet ervoor zorgen dat ik zo fit mogelijk blijf. Voor mij betekent dat onder andere kleine breaks, tussendoor fruit eten en me af en toe laten ontzorgen door maaltijden thuis te laten bezorgen.

Ter inspiratie: zelfzorg dingen waar ik heel blij van word.

Voor iedereen gelden andere dingen en het is echt een ontdekkingstocht. Ik hoop dat je het leuk vindt om ter inspiratie te lezen welke dingen er voor mij toe doen en waar ik echt blij van wordt.

Wandelen met Marlies: elke dinsdagavond, weer of geen weer, stap ik om 20.00 uur in Utrecht de deur uit om te wandelen. Mijn vriendin Marlies doet hetzelfde in Rotterdam. Al bellend stappen we de kilometers weg om na afloop voldaan een kopje thee te drinken. Dit doe ik trouwens ook elke maandag om 11.00 uur samen met mijn collega Mariëlle, alleen heet het dan ons directeursoverleg waarin we terug- en vooruitblikken op de week.
Een maf themafeestje: hier zie je mij in de ‘all out’ Mexico outfit. De vrienden die langskwamen, barsten meteen in lachen uit en de sfeer was gezet voor een avond waar we nog even op konden teren.
Koken voor mijn ouders: de gezondheid van mijn moeder gaat hard achteruit en op de momenten dat ik niet langs kan komen, kan ik wel zorgen voor een lekkere en voedzame maaltijd met extra liefde erin. Ik vind het een hele fijne manier om het gevoel te hebben wat te kunnen doen, ondanks alle uitdagingen van deze periode. En gelukkig genieten mijn ouders er ook van.
Kiezen om dingen niet te doen: ok, deze vind ik niet echt leuk, want het liefste zou ik veel meer schrijven en creatieve dingen doen, maar goed, je kunt niet alles en dit soort besluiten geven mij wel veel ruimte.

Tip 3: Kijk uit voor het moeten-monster

Toen ik de metafoor van de lege tank tijdens de kick-off van het Career Strategy Program in Tilburg deelde met de groep, zei een hoogleraar: ‘wees voorzichtig’. Ze vertelde uit haar ervaring met een burn-out. Voor die tijd merkte ze al dat het minder ging en ze vond dat ze goed voor zichzelf moest zorgen. Dus tenniste ze twee keer in de week en at gezonder, maar het was helemaal niet prettig. De activiteiten leverden haar helemaal geen extra energie op. Het waren alleen maar meer items op haar to-do-list, die haar helemaal leeg trokken.

Het stemmetje dat leuke dingen kan omzetten in nare verplichtingen, noem ik het ‘moeten’-monster. Goed om die in de smiezen te houden, zodat deze jouw agenda niet bepaalt.

Tip 4: vraag je af wat er nodig is.

De bedoeling van zelfzorg is natuurlijk niet dat het je fysieke, mentale en emotionele reserves leeg trekt. In gesprek met de hoogleraar vonden we uit dat ze dezelfde doelgerichte wilskracht die haar in haar werk ver had gebracht, toepaste op haar privéleven.

“Gevoelig afstemmen op wat er in het moment nodig is.” Dit is een zin van Frits Koster die ik nog geregeld in mijn hoofd hoor. (Ter info: Frits was één van de eersten die compassie training naar Nederland bracht en er met een compagnon een (werk)boek over schreef).

Met onze ‘gewone’ doelgerichte houding in het werk zijn we geneigd onszelf dingen op te leggen. En dat heeft zijn plaats! Als ik niet met mezelf afspreek om naar de sportschool te gaan, dan kom ik er niet. Ook al voel ik me na afloop nog zo goed, ik sta zelden te springen om met mijn sporttas op de fiets te stappen.

Maar er is ook een andere, vriendelijkere houding van waaruit je naar je zelf kunt kijken en kunt zien wat er nodig is. Je stemt af op hoe het fysiek, mentaal en emotioneel met je is en kijkt van daaruit wat er nodig is. Dat kunnen dingen zijn, die je voor jezelf kunt doen, zoals een ommetje maken. Maar vaak zijn het ook dingen om niet te doen.

Tip 5: maak je eigen stop it list

Een oefening die ik dan ook vaak in trainingen doe, is de stop it list. Je bedenkt welke activiteiten of gedachtepatronen je los gaat laten. Want voordat je meer nieuwe dingen op je bord schept, is het tijd om afscheid te nemen van de dingen die je niet meer gaat doen. Het kunnen bepaalde taken zijn. Maar het kan ook gaan om dingen waar je je niet meer druk over gaat maken, bijvoorbeeld dat je mailbox niet feilloos leeg is of de vaatwasser niet ingeruimd is.

Kortom, stoppen met de dingen die je energiebankrekening leeg trekken, om zo te zorgen dat je dingen kunt doen waarmee je je energiebankrekening kunt vullen.

Tot slot:

Ik hoop dat dit artikel je inspireert om:

Te genieten van wat je al goed doet, of
Iets nieuws op te pakken, puur voor het plezier of,
Lekker een keer de boel de boel te laten.

Ik wens je vooral heel veel goede energie. En mocht blijken dat het allemaal toch wat gemakkelijker gedacht is, dan gedaan? Ik ken het gevoel. Aarzel dan niet om me een berichtje te sturen. Heel veel succes!