Afgelopen week werkte ik met Marjan*. Ze is een uitmuntende wetenschapper met een mooi CV. Hoewel ‘uitmuntend’?, zelf zou ze dat nooit zo zeggen, maar anderen vertellen haar dat ze hele mooie publicaties op haar naam heeft. Om haar loopbaan in de wetenschap te vervolgen wil ze graag een subsidie binnenhalen. Ze werkt er hard aan, maar het is geen eenvoudige klus, de kansen zijn klein en de concurrentie is groot.
Ze is dan ook heel blij dat ze recent is uitgenodigd om haar subsidievoorstel toe te lichten voor een commissie van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Het is goed te begrijpen dat ze daar goed beslagen ten ijs wil komen, zodat ze ongeacht de uitslag tevreden kan zijn over haar eigen prestaties.
De laatste tijd kom ik meer klanten tegen zoals Marjan, ze moeten zich bijvoorbeeld:
- presenteren voor een tenure track commissie, om zo de felbegeerde (opmaat naar een) vaste baan te bemachtigen,
- ze hebben een sollicitatiegesprek voor een nieuwe post als directeur van een instituut of
- ze hebben een belangrijke presentatie op een congres.
Eén dingen hebben ze allemaal gemeen: het delen van hun wetenschappelijke kennis en enthousiasme is geen enkel probleem, maar hun ideeën verkopen, dat vinden ze een stuk lastiger.
Juist in deze situaties is het echter juist belangrijk om je presentatie naar een hoger niveau te tillen, te laten zien hoe gedreven je bent en wat je te bieden hebt. De inhoud is immers van essentieel belang, maar de manier waarop je de boodschap brengt kan je maken of breken.
Hier drie tips om je presentatie naar een hoger niveau te tillen, die je helpen om een sterke indruk te maken. De tips zijn wellicht common knowledge, maar voor veel mensen geen common practice, zeker niet als er op één moment zoveel op het spel staat voor je gevoel.
Tip 1: hoe stap je in het gesprek?
De eerste tip ligt op het gebied van mindset, de mentale houding waarmee je het gesprek ingaat. Ik hoor van veel mensen dat ze (stiekeme) twijfels of negatieve gedachten over zichzelf hebben: zal ik het wel goed doen, kan ik het wel, ben ik wel goed genoeg, zien ze wel wat ik in huis heb? Zeker in stressvolle situaties hebben deze de neiging om de kop op te steken. Deze twijfels maken niet alleen dat je je zelf minder prettig voelt, maar ook dat je een minder sterke indruk maakt.
Met een positieve mindset sta je veel sterker en gelukkig kun je daar zelf invloed op uitoefenen. Een klassieke manier is om te kijken welke gedachten voor jou wel behulpzaam zijn. En te kijken hoe je die naar boven kunt halen ook op het ‘moment suprême’. Dat kan bijvoorbeeld door jezelf te herinneren aan het positieve commentaar dat je tijdens een proefpresentatie kreeg voor de geest te halen. Maar er zijn ook andere manieren, zoals het luisteren naar inspirerende muziek of jezelf herinneren aan een topmoment uit het verleden.
Tip 2: Verkopen is ok
Veel mensen hebben er een hekel aan om hun ideeën of erger nog zichzelf te verkopen. Dat komt omdat ze hele negatieve associaties hebben met ‘verkopen’. Ze denken dat je een ander dan iets opdringt, wat hij/zij helemaal niet wil hebben. Natuurlijk is dat in sommige gevallen waar, maar voor veel gedreven professionals geldt, dat zij echt iets van waarde aan de wereld te bieden hebben. Jezelf klein houden is dan iets wat ook anderen helemaal niet helpt. Met jouw kwaliteiten en ideeën kun je de wereld een stukje mooier maken, daar kunnen anderen van profiteren en het is dan handig dat ze goed weten wat ze daaraan hebben.
Kijk daarom of je je beeld van verkopen bij kunt stellen en bedenk hoeveel anderen aan jouw expertise kunnen hebben. Door jouw plannen en jezelf op een goede manier onder de aandacht te brengen, krijg je de gelegenheid om zinnige dingen te doen, waarmee je echt wat bijdraagt aan jouw organisatie en de mensen om je heen.
Tip 3: Wat is de WIFFY?
What’s in it for you?, oftewel de WIFFY is een cruciaal element in elke presentatie. Als ik snap wat ik, als toehoorder kan hebben aan jouw ideeën, zit ik veel sneller op het puntje van mijn stoel. Daarom is het belangrijk om de connectie te leggen met degenen die naar je luisteren.
Als je van te voren bedenkt waar jouw toehoorders warm voor lopen en waarop ze kandidaten selecteren, dan kun je je argumenten veel beter richten. Ook in je manier van presenteren kun je dan aansluiten op hun behoeftes, waardoor je verhaal een stuk sterker over komt.
Jouw persoonlijke succesrecept
In ons gesprek zijn Marjan en ik heel persoonlijk aan de slag gegaan, om te zorgen dat ze een sterke indruk maakt op een manier die precies bij haar past. We hebben bij haar gekeken welke negatieve gedachten haar bij de kladden kunnen grijpen en hoe ze daarop kan reageren. Ik heb haar hands-on tips en trics gegeven waardoor ze sterk staat tijdens haar presentatie. En we hebben verkopen zelfs leuk gemaakt. Door de persoonlijke aanpak hadden in een mum van tijd haar persoonlijke succesrecept te pakken.
Marjan heeft inmiddels het interview achter de rug én zelfs die prestigieuze VENI binnengehaald. Met onze sessie wilde ze ervoor zorgen dat ze ongeacht het resultaat tevreden terug kon kijken op haar eigen presentatie. Na afloop kon ze in ieder geval met een goed gevoel terug kijken op haar interview en dat is prettig als je nog een paar maanden op de uitslag moet wachten. Ik vond het geweldig om te horen dat de kers op de taart er toch uiteindelijk kwam: de subsidie was binnen.